Menu Close

Czy bakteriofagi wyleczą nas z chorób?

Naukowcy z University of Pittsburgh w Pensylwanii wykorzystali genetycznie zmodyfikowany bakteriofag – rodzaj wirusa, który infekuje bakterie – do skutecznego leczenia 15-letniej Isabelle Carnell-Holdaway, brytyjskiej pacjentki z mukowiscytozą, która przez prawie połowę jej życia zmagała się z zakażeniem lekoopornym ropniem Mycobacterium.

Jej lekarz, z londyńskiego szpitala Great Ormond Street, po wyczerpaniu możliwych wariantów terapii skontaktowała się z Grahamem Hatfullem w University of Pittsburgh.

Pacjentka poddana została terapii, która wprawdzie nie wyleczyła infekcji, ale wydaje się, że ma ją pod kontrolą. Badanie zostało opublikowane w maju 2019r. W czasopiśmie Nature Medicine .

Na początku ub. roku również Ella Balasa, 26-latka z Richmond w stanie Wirginia, opublikowała wiadomość, że najwyraźniej z powodzeniem została wyleczona z infekcji płuc przy użyciu bakteriofaga. Balasa ma mukowiscytozę, którą zdiagnozowano u niej w wieku jednego roku.

Bakteriofag to wirus infekujący bakterie. Zwykle nie są one stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych, ale w szczególnych przypadkach są stosowane w leczeniu zakażeń szczególnie opornych na antybiotyki. Własnie takich jak ten, z którym Balasa walczyła.

W kwietniu 2019 r. Balasa wydawała czuć się nadal dobrze. podczas gdy w momencie infekcji funkcja jej płuc wynosiła 18%.

Bakteriofagi zostały odkryte niezależnie przez Fredericka Tworta w 1915 r. Felixa d’Herelle w 1917 r. – pełną dekadę przed odkryciem penicyliny. W owym czasie stosowano je w leczeniu czerwonki i cholery. Czas jest tu jednak ważny, bowiem wówczas niewiele było wiadomo o wirusach i bakteriofagach i minie prawie 25 lat zanim przy użyciu mikroskopu elektronowego powstanie w 1940 r. obraz bakteriofaga.

W przeciwieństwie do szeroko stosowanych antybiotyków, bakteriofagi działają na określone szczepy bakterii. Antybiotyk o szerokim spektrum działania może być stosowany do leczenia szeregu infekcji bakteryjnych. Bakteriofaga należy jednak dokładnie wybrać i oczyścić dla specyficznego szczepu bakterii infekujących.

Ponieważ oporność na antybiotyki staje się coraz większym problemem, a opracowywanie nowych antybiotyków jest coraz wolniejsze, zwraca się coraz większą uwagę na możliwości bakteriofagów w leczeniu bakterii opornych na antybiotyki.

W artykule na blogu Uniwersytetu Harvarda, Veerasak Srisuknimit w 2017 roku napisał: „Teraz, gdy coraz więcej bakterii rozwinęło oporność na antybiotyki, naukowcy na całym świecie ponownie zainteresowali się bakteriofagami”.

Unia Europejska zainwestowała 5 milionów euro w Phagoburn, projekt badający wykorzystanie bakteriofagów w celu zapobiegania infekcjom skóry u ofiar poparzeń.

W USA, FDA zatwierdziła listę uzależnionych od określonej żywności bakteriafagów, które zabijają listeria monocytogenes, jeden z najbardziej zjadliwych patogenów przenoszonych przez żywność i jedną z przyczyn zapalenia opon mózgowych.

Obecnie trwa wiele badań klinicznych z użyciem bakteriofagów do leczenia lub zapobiegania infekcjom bakteryjnym, takim jak gruźlica czy gronkowiec złocisty (MRSA).

Chociaż daleko jeszcze do rozpowszechnienia wyników , a w przypadkach opisanych powyżej, przeprowadzono je poza kontrolowanymi badaniami klinicznymi, to istnieje coraz większe zainteresowanie wykorzystaniem bakteriofagów w leczeniu zakażeń bakteryjnych opornych na antybiotyki. Jednym z intrygujących aspektów bakteriofagów – i może trochę obrzydliwym – jest miejsce ich koncentracji. W przypadku Isabelle Carnell-Holdaway bakteriofaga zeskrobano z dna zgniłego bakłażana. Vox zauważa: „Fagi… często można znaleźć w naprawdę brudnych miejscach. Rowy stawy ścieki.” Dlatego naukowcy tworzą biblioteki bakteriofagów, podróżując po świecie, aby zbierać nowe wirusy i przechowywać je.

University of Pittsburg ma bibliotekę ponad 10 000 różnych wirusów. Isabelle Carnell-Holdaway otrzymała koktajl trzech bakteriofagów. Ten z bakłażana został zebrany w Południowej Afryce w 2010 roku. Dwa pozostałe znaleziono w USA i zostały genetycznie zmodyfikowane, by skuteczniej zabijać bakterie.

Carnell-Holdaway ma 17 lat i wraca do zdrowia, ale nie jest do końca wyleczona. W reportażu CNN z maja 2019 r. Spencer powiedział: „Nie wyleczyliśmy jej. Bakteria wciąż powoduje czasami zmiany skórne. Mam nadzieję, że może kiedyś usunie infekcję. Czy to się rzeczywiście stanie, czy nie – nie wiem”. Jednym z powodów powrotu nauki do badań nad bakteriofagami jest nowoczesna technologia sekwencjonowania genów. Badanie wirusów jest tańsze, łatwiejsze i szybsze. Jest również obecnie lepsze zrozumienie biologii i farmakologii bakteriofagów. Niektóre duże firmy, takie jak Johnson & Johnson, inwestują w potencjalne leki fagowe, ale istnieją nadal wyzwania związane z kosztami produkcji, a nasze rozumienie biologii bakteriofagów jest wciąż na bardzo wczenym etapie.

wg: BioSpace, Mark Terry 

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *