Osobliwość technologiczna

Technologia przyspiesza – i to jest rzeczywistość “Technologia wykracza poza zwykły proces tworzenia narzędzi – tworzy coraz bardziej zaawansowaną technologię z wykorzystaniem narzędzi z poprzedniej rundy innowacji.” – Ray Kurzweil Dziesięć lat temu, smartfony (jak określamy je wg. dzisiejszych standardów) praktycznie jeszcze nie istniały.Trzy dekady wcześniej, nikt nawet nie posiadał komputera, a jego pierwszy osobisty model skonstruowano około 40 lat temu. Obecnie, jak się wydaje już niemal wszyscy patrzą na świecące ekrany jednostek mobilnych. Intuicyjnie odnieść można wrażenie, że technologia rozwija się szybciej niż kiedykolwiek. Czy dzieje się tak naprawdę? Według Raymonda Kurzweila, absolutnie tak. W swojej książce „Osobliwość jest blisko” pokazuje on tempo postępu technologii i wyjaśnia co się kryje za tą siłą napędową, którą określił  prawem przyspieszonego zwrotu, zaskakującego nas gwałtownymi i różnorodnymi implikacjami przyspieszenia rozwoju najnowszej technologii.

Prawo Moore’a jest znane, ale nie jest wyjątkowe Chipy komputerowe stają się coraz bardziej wydajne, i kosztują coraz mniej. To dlatego, że w ciągu ostatnich pięciu lat liczba tranzystorów lub mikroskopijnych elementów elektrycznych, które wykonują podstawowe operacje na pojedynczym chipie regularnie się podwaja. To wykładnicze podwojenie, znane jako Prawo Moore’a, jest powodem, dla którego w nowoczesną, zminiaturyzowaną obudowę smartfonu pakuje się tyle oszałamiających możliwości. Postęp technologiczny w chipach komputerowych jest dobrze znany, ale o dziwo, nie to zaskakuje. Szereg innych technologii wykazuje bowiem podobny wzrost wykładniczy, czy chodzi o przechowywanie bitów danych, czy rejestrowanie par DNA. Rezultat jest taki sam: Możliwości wzrosły w ciągu kilku dziesięcioleci o tysiące, miliony, miliardy razy przy spadających kosztach. Przykładów technologii przyspieszania jest bardzo wiele i nie są one bezpośrednio uzależnione od podwajania liczby tranzystorów, a jednak każda z nich porusza się wzdłuż własnej krzywej wykładniczej podobnie jak chipy komputerowe.

Więc co się dzieje? Zgodnie z prawem przyspieszającego zwrotu, tempo postępu technologicznego, zwłaszcza w technologiach informacyjnych przyspiesza wykładniczo w miarę upływu czasu, ponieważ istnieje wspólna siła napędowa. Będąc wykładniczą, jak się okazuje, jest ewolucyjną.

Technologia jest procesem ewolucyjnym Zacznijmy od biologii – znanego procesu ewolucji. Biologia wyostrza naturalne “technologie”. W DNA żywych organizmów „wgrane” są plany użytecznych narzędzi zwanych genami. Ze względu na selektywną presję “przetrwania najsilniejszych” – korzystne zmiany przekazywane są potomstwu. Ponieważ proces ten przebiega z pokolenia na pokolenie w geologicznej skali czasu – chaotycznie ale stopniowo, to ten niesamowity wzrost ma miejsce. Opierając się na postępie genetycznym, zamiast zaczynać od nowa, organizmy wzrastały w złożoności i możliwości w miarę upływu czasu. Ten innowacyjna moc jest widoczna niemal wszędzie patrząc dziś na Ziemię. “Ewolucja wykorzystuje pozytywne rezultaty” pisze Kurzweil. “Najbardziej efektywne metody wynikające z określonego etapu ewolucyjnego wykorzystywane są do tworzenia kolejnego etapu.” Wiele innowacji obejmuje biologia komórki, kości, oczu, kciuków, mózgu. Według Kurzweila, technologia jest również procesem ewolucyjnym, tak jak biologia, tylko przenosi się z jednego wynalazku do następnego znacznie szybciej. Postęp cywilizacyjny przychodzi w wyniku “przeniesienia” idei i przełomów swoich poprzedników. Podobnie, każda generacja technologii opiera się na postępie poprzednich pokoleń, stwarzając pozytywne sprzężenie zwrotne dla ulepszeń. Wielkość idei Kurzweila jest taka, że każda nowa generacja technologii wspiera się na osiągnięciach swoich poprzedników tworząc w ten sposób pozytywne warunki umożliwiające rozwój następnej generacji jeszcze lepszej technologii.

Rozwój technologiczny przyspiesza wykładniczo Ponieważ każda generacja technologii poprawia się w stosunku do poprzedniej, to tempo postępu w kolejnych wersji przyspiesza. Aby to unaocznić to wyobraźmy sobie wykonywanie krzesła narzędziami ręcznymi, elektronarzędziami, a wreszcie na liniach montażowych. Produkcja staje się szybsza z każdą zmianą. Teraz wyobraźmy sobie, że każda generacja tych narzędzi jest również stosowana do projektowania i budowania kolejnych lepszych narzędzi. Kurzweil sugeruje, że taki proces występuje w projektowaniu coraz szybszych chipów komputerowych z wykorzystaniem oprogramowania i komputerów używanych przez inżynierów. “Pierwsze komputery zostały zaprojektowane na papierze i montowane ręcznie. Obecnie pracują one na stanowiskach komputerowych wypracowując szczegóły projektów następnej generacji, które następnie są produkowane w pełni zautomatyzowanych fabrykach przy ograniczonej interwencji człowieka.” – Ray Kurzweil – „Osobliwość jest blisko”

Przyspieszenie to może być mierzone w “przychodach” technologii, takich jak szybkość, skuteczność, cena do wydajności i ogólnej “mocy”- która poprawia się również wykładniczo. Przyspieszenie przyspieszenia, to trochę jak wspinaczka górska z pomocą odrzutowego plecaka. Ze wzrostem efektywności technologii, przyciąga ona coraz więcej uwagi. Rezultatem tego jest wzrost nowych zasobów, takich jak zwiększenie budżetów prac badawczo-rozwojowych, rekrutacji największych talentów itp., które następnie kierowane są do dalszej poprawy technologii. Ta fala nowych zasobów wyzwala „drugi poziom” gwałtownego wzrostu, w którym tempo wzrostu wykładniczego (wykładnik) również zaczyna rosnąć coraz szybciej. Jednak konkretne paradygmaty (na przykład, układy scalone) nie będą rosły wykładniczo zawsze. Rosną dopóki nie wyczerpią swojego potencjału, w pewnym momencie bowiem nowy paradygmat zastępuje dotychczas stosowany.

Zaskakujące konsekwencje prawa przyspieszającego zwrotu –  Kurzweil napisał w 2001 roku, że co dziesięć lat podwaja się nasze ogólne tempo postępu „Nie doświadczymy 100 lat postępu w XXI wieku, to będzie bardziej jak 20,000 lat postępu (mierząc dzisiejszym tempem).” Odnosi się wrażenie, że horyzonty niezwykle wydajnych technologii mogą być znacznie bliżej niż nam się wydaje. Niektóre z przewidywań Raymonda Kurzweila w ciągu ostatnich 25 lat, które mogły wydawać się rozciągnięte w czasie, po prostu się sprawdziły. Podobnie jak w roku 1990, kiedy przewidywał, że komputer pokona gracza szachowego przed rokiem 1998 – w 1997 roku, Garry Kasparow przegrał z Deep Blue IBM. (W roku 2016, komputer wygrał w jeszcze bardziej rozbudowaną grę Go – nie oczekiwano tego nawet w kolejnej dekadzie.) Jesteśmy dopiero 15 lat w XXI wieku, a postępy są oszałamiające – globalne przyjęcie Internetu, smartfony, coraz bardziej sprawne roboty, sztuczna inteligencja AI, która już się uczy. Mamy nawet sekwencjonowanie genomu ludzkiego, zapoczątkowane w 2004 roku, które kosztowało początkowo setki milionów dolarów. Teraz maszyny mogą sekwencjonować 18.000 genomów rocznie za cenę 1000 USD. To tylko kilka przykładów prawa przyspieszonego zwrotu określającego postęp ery cyfrowej. Ponieważ przyszłość zbliża się o wiele szybciej niż nam się wydaje, to niezbędnym jest by wykładniczo myśleć o tym, gdzie zmierzamy i jak się tam dostaniemy. Aby dowiedzieć się więcej o wykładniczym tempie technologii i prognoz Raymonda Kurzweila, warto przeczytać jego esej z 2001r. “The Law of Accelerating Returns” i inne jego prace.

Wg. Singularity Hub
Alison E. Berman
Jason Dorrier